วอมแบท??

"งุ่มง่าม เชื่องช้า เฉื่อยชา ขาสั้น" เป็นคำจำกัดความของสัตว์โลกที่แสนน่ารัก ซึ่งมีหน้าตาคล้ายหนู รูปร่างเหมือน หมีโคอาร่า ไม่ใช่...มันไม่ใช่ทั้งหนูหรือหมีแต่มันคือ "Wombat” สัตว์พื้นเมืองของทุ่งออสเตรเลีย

วอมแบท (อังกฤษ: Wombat) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในอันดับสัตว์มีกระเป๋าหน้าท้อง ในวงศ์ Vombatidae มีทั้งหมด 3 ชนิด ใน 2 สกุล

วอมแบท เป็นสัตว์ที่พบได้ทั่วไปในออสเตรเลีย มันมีขนสีน้ำตาล-เทา หรือสีดำ ด้วยขนที่นุ่นนิ่ม จึงทำให้มันเป็นสัตว์ที่น่ารักที่สุดในแถบนั้นรองมาจากหมีโคอาล่า ด้วยขาหน้าที่ทรงพลังและกรงเล็บที่แข็งแรง ทำให้มันสามารถขุดดินได้ว่องไว แม้ว่าวอมแบทจะมีสายตาที่ไม่ค่อยดีนัก แต่ว่าธรรมชาติก็ได้ชดเชยความสามารถ ในการดมกลิ่นของมันให้มีประสิทธิภาพได้เป็นอย่างดี

แม้ว่าหน้าตาและท่าทางของวอมแบทและจิงโต้จะต่างกันโดยสิ้นเชิง แต่มันเป็นสัตว์ที่อยู่ในตระกูลเดียวกัน ซึ่งมีสิ่งหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่ามันมีสายพันธุ์เดียวกัน เพราะว่า.....วอมแบทและจิงโจ้มีกระเป๋าหน้าท้อง ที่นำมาใช้เป็นที่อาศัย ของลูกน้อยเหมือนกัน โดยวอมแบทจะออกลูกคราวละ 1 ตัวเท่านั้น ใช้เวลาในการอุ้มท้องประมาณ 22 วัน ลูกที่ออกมาจะยังไม่ลืมตาและยังไม่มีขนที่ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายได้ ถึงแม้ว่าตาและหูของมันจะยังทำงานได้ไม่เต็มที่ แต่ปากและจมูก ก็ทำหน้าที่ดมกลิ่นและกินอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมันจะควานหาหัวนม ที่มีอยู่เพียงหัวเดียว ในกระเป๋าหน้าท้อง เมื่อนมนั้นเข้าปาก หัวนมจะพองตัวออกมา เพื่อให้คับปากลูก ทำให้ไม่กระเด็นออก ไปนอกกระเป๋า เมื่อแม่ต้องออกไปหาอาหาร วอมแบทมักจะออกหาอาหารในช่วงกลางคืน โดยใช้เวลาประมาณ 3-8 ชั่วโมงและเดินทางไกลกว่า 3-4 กิโลเมตร จึงจะได้อาหารที่ต้องการ

วอมแบทใช้เวลาในการเจริญเติบโต ประมาณ 4-10 เดือน เมื่อมีผู้ไม่หวังดีเข้ามาทำร้ายหรือสร้างความหวาดกลัว ให้ลูกน้อย มันจะกลับเข้าไปในกระเป๋าหน้าท้องของแม่ทันทีเพื่อความปลอดภัย เมื่อเริ่มเติบโตขึ้นมันจะกินอาหารอื่นๆแทนนมแม่ โดยอาหารของมันคือพืช ประเภทหญ้า ซึ่งเป็นอาหารที่มันชื่นชอบและเหมาะสมกับวอมแบทมากที่สุด เพราะฟันทั้ง 24 ซี่ ที่แข็งแรงของมันนั้จะเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่อง ตลอดอายุขัยของมัน ซึ่งจะทำหน้าที่บดเคี้ยวอาหารที่มีไฟเบอร์และมีซิลิกาสูง ได้เป็นอย่างดี

กรงเล็บที่แหลมคมของวอมแบททำหน้าที่สร้างรังขนาดใหญ่ให้กับมัน ซึ่งจะอาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้าสวันนา ทุ่งป่าเปิด และที่ราบที่เต็มไปด้วยต้นไม้เตี้ยๆ แทนที่วอมแบทจะอาศัยอยู่ตามพื้นดิน มันกลับไปอยู่ใต้ดินเหมือนตัวตุ่นแทน ภายในอุโมงค์ที่มีความซับซ้อน จะมีวอมแบทอยู่ประมาณ 5-10 ตัว โดยจะมีตัวผู้และตัวเมียในจำนวนที่เท่าๆ กัน หากมีสัตว์อื่นๆเข้ามาจู่โจมภายในอุโมงค์ มันจะใช้ก้นที่หนาและแข็งแรง เป็นกำบัง ถ้าผู้บุกรุก พยายามคลานเข้ามาอยู่บนตัวของวอมแบท มันจะถีบด้วยขาหลังที่แข็งแรง และผลักเข้าไปติดกับผนังอุโมงค์ทันที โดยจู่โจมเข้าที่จมูกหรือที่ไหนก็ได้ที่ทำให้ศัตรูหยุดลมหายใจ

มีรูปร่างโดยรวม อ้วนป้อม มีขนนุ่มละเอียด มีสีน้ำตาลอ่อนหรือเทาหรือดำ หางสั้น มีส่วนขาที่สั้น ขาหน้าที่มีเล็บแหลมคมและข้อขาที่แข็งแรง ใช้สำหรับขุดโพรงเพื่ออยู่อาศัย ซึ่งโพรงมีทางยาวและมีหลายห้องหลายทาง เป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน ในยามปกติตัวผู้และตัวเมียจะแยกกันอยู่ จะอยู่ด้วยกันเฉพาะในฤดูผสมพันธุ์เท่านั้น ขนาดโตเต็มที่โดยเฉลี่ยยาวประมาณ 1 เมตร น้ำหนักเกือบ 40 กิโลกรัม กินพืชเป็นอาหาร โดยเฉพาะหญ้าที่เป็นอาหารหลัก

วอมแบทเป็นสัตว์ที่มีกระเป๋าหน้าท้องคว่ำ เพื่อป้องกันลูกตกลงมา ให้ลูกครั้งละ 1 ตัวเท่านั้น ใช้เวลาตั้งท้องนาน 22 วัน

มีทั้งหมด 3 ชนิด 2 สกุล พบในประเทศออสเตรเลียทางตอนใต้และเกาะทัสมาเนียเท่านั้น ได้แก่

สกุล Vombatus

*วอมแบทธรรมดา (Vombatus ursinus)

สกุล Lasiorhinus

*วอมแบทจมูกขนพันธุ์เหนือ (Lasiorhinus krefftii)

*วอมแบทจมูกขนพันธุ์ใต้ (Lasiorhinus latifrons)

สำหรับในประเทศไทย มีวอมแบทถูกเลี้ยงในสวนสัตว์ คือ สวนสัตว์ดุสิต โดยได้รับมาจากรัฐบาลออสเตรเลียเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2550

นอกจากนี้แล้ว ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ยังมีสัตว์มีกระเป๋าหน้าท้องอีกจำพวกหนึ่ง ที่มีรูปร่างคล้ายวอมแบทในปัจจุบันนี้ แต่ได้สูญพันธุ์ไปหมดแล้ว คือ ไดโปรโตดอน ที่มีความสูงจากพื้นดินถึงหัวไหล่ประมาณ 2 เมตร ลำตัวยาว 3 เมตร น้ำหนักราว 3 ตัน